Στον Ακτωρα η ανακατασκευή του Φιξ

To 2013 η Αθήνα θα έχει Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στο κτίριο της πρώην ζυθοποιίας Φίξ στην Καλλιρόης.

Το έργο ήδη μετρά μία πενταετία καθυστέρησης, αφού το αρχικό πλάνο ήταν το ΕΜΣΤ να ανοίξει το 2009, ενώ ήδη έχουν περάσει δώδεκα χρόνια από το 2000, τότε που πρωτοαποφασίσθηκε το νέο Μουσείο να στεγασθεί στο Φίξ. 

Χθές υπεγράφη η σύμβαση μεταξύ του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και της κατασκευαστικής εταιρίας Άκτωρ Α.Τ.Ε. για την κατασκευή του κτιρίου του ΕΜΣΤ στο πρώην εργοστάσιο Φιξ στην Καλλιρόης. Το ποσό της σύμβασης ανέρχεται σε 26,3 εκατ. ευρώ, πλέον ΦΠΑ και όπως επισημαίνει στην ανακοίνωσή του, το ΕΜΣΤ, ο νέος ανάδοχος είναι ο τρίτος κατά σειρά μειοδότης, ο οποίος αναλαμβάνει το έργο μετά την έκπτωση του αρχικού αναδόχου (BIOTΕΡ) και την παραίτηση του δεύτερου μειοδότη. 

«Μετά από πολλές περιπέτειες και αγώνες την τελευταία πενταετία για την ολοκλήρωση της κατασκευής του κτιρίου που ως έργο γέφυρα έχει ενταχθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού στο ΕΣΠΑ, έχοντας έτσι εξασφαλισμένη τη χρηματοδότησή του, το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης μπαίνει σε μια φάση διετούς προετοιμασίας για τη μόνιμη εγκατάστασή του σ' ένα κτίριο που θα αποτελέσει κόσμημα για την πρωτεύουσα, συνεχίζοντας ταυτόχρονα την πλούσια μουσειακή και εκθεσιακή δραστηριότητα που το καθιέρωσε από την έναρξη λειτουργίας του τον Οκτώβριο του 2000», επισημαίνεται σε σχετική ανακοίνωση του ΕΜΣΤ. 

Εχει προηγηθεί ήδη από τις αρχές Νοεμβρίου, η υπογραφή από τον αναπληρωτή υπουργό Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής κ. Ν. Σηφουνάκη, κατόπιν και σχετικού εγγράφου της διοίκησης του ΕΜΣΤ, της παράταση της ισχύος της υπ' αριθ. 27853/4-11-2005 οικοδομικής άδειας, για τρία χρόνια ξεκινώντας από τις 4/11/2011 με λήξη στις 4/11/2014. 

Η ιστορία του πρώην εργοστασίου του Φιξ είναι μακρά. Το 1863 ο Ιωάννης Φιξ κατασκευάζει το πρώτο στην Ελλάδα εργοστάσιο παραγωγής μπύρας στην περιοχή του Κολωνακίου. Μετά το θάνατό του ο γιος του Κάρολος Φιξ, επεκτείνοντας την επιχείρησή του, κατασκευάζει το 1893 ένα νέο και μεγάλο για τα δεδομένα της εποχής εργοστάσιο στον ίδιο χώρο όπου σήμερα βρίσκεται το υφιστάμενο κτίριο, στη δυτική όχθη του Ιλισσού και νότια, σε μικρή απόσταση, από τους στύλους του Ολυμπίου Διός. Την εποχή εκείνη η περιοχή αυτή ήταν αδόμητη. Η επιτυχημένη πορεία της επιχείρησης του Καρόλου Φιξ κατά τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα, είχε ως αποτέλεσμα την συνεχή επέκταση των εγκαταστάσεων του εργοστασίου μέχρι το 1920 στην ίδια πάντα θέση.

Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1950, ο οικιστικός ιστός της πόλης εξαπλώθηκε βαθμιαία και κάλυψε την περιοχή γύρω από το εργοστάσιο. 

Στα μέσα της δεκαετίας του 1950, εποχή βιομηχανικής ανασυγκρότησης της χώρας, αποφασίζεται η ριζική ανακαίνιση - ανακατασκευή του εργοστασίου και ο σχεδιασμός του έργου αυτού ανατίθεται από την οικογένεια Φιξ στον αρχιτέκτονα Τάκη Ζενέτο (1926-1977), πρωτοπόρο εκπρόσωπο του μεταπολεμικού μοντερνισμού στην Ελλάδα. Στα τέλη της δεκαετίας του 1970, το εργοστάσιο ζυθοποιίας μεταφέρθηκε έξω από την Αθήνα και το συνολικό κτίριο, αν και σε άριστη τότε κατάσταση, εκκενώθηκε. Με την πάροδο του χρόνου άρχισαν να γίνονται εμφανή τα σημάδια της εγκατάλειψης. Το θέμα της αξιοποίησης του μοναδικού σε πανευρωπαικό επίπεδο αυτού δείγματος βιομηχανικής αρχιτεκτονικής προκάλεσε στα επόμενα χρόνια πολλές συζητήσεις και διατυπώθηκαν διάφορες εναλλακτικές προτάσεις, με σοβαρότερη αυτήν της διατήρησης και λειτουργίας του ως Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης.

Από τον Δεκέμβριο του 1994, το κτίριο της πρώην ζυθοποιίας Φιξ έχει περιέλθει με αναγκαστική απαλλοτρίωση για λόγους δημόσιας ωφέλειας και ειδικότερα για την εκτέλεση έργων του μετρό της Αθήνας στην ιδιοκτησία της Αττικό Μετρό Α.Ε.. Παρά την έντονη αντίδραση των αρχιτεκτονικών συλλόγων και της ελλάδας και της ευρώπης, για να μην προχωρήσει η μερική κατεδάφιση του μνημείου, η ιδιοκτήτρια εταιρεία προχώρησε τις εργασίες και ολοκλήρωσε τον παρακείμενο Σταθμό του Μετρό, ο οποίος τέθηκε σε λειτουργία στις αρχές του 2000. 

Τον Φεβρουάριο του 2000 το Υπουργείο Πολιτισμού σε συνεργασία με την Αττικό Μετρό Α.Ε. και το Ίδρυμα Γιάννη Τσαρούχη οργάνωσε, μετά από σχετική διαμόρφωση του ισογείου του κτιρίου, τη μεγάλη έκθεση 'Γιάννης Τσαρούχης, Μεταξύ Ανατολής και Δύσης'.

Τον Ιούνιο του 2000, ο χώρος αυτός παραχωρήθηκε ως προσωρινή στέγη στο νεοσύστατο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ). Δύο χρόνια αργότερα, στις 29 Οκτωβρίου 2002 υπογράφηκε σύμβαση μίσθωσης του κτιρίου μεταξύ της Αττικό Μετρό Α.Ε. και του ΕΜΣΤ διάρκειας 50 ετών με την προοπτική το πρώην εργοστάσιο Φιξ να αναπλαστεί και να αποτελέσει τη μόνιμη στέγη του Μουσείου. 

Το 2007 υπεγράφη η αρχική σύμβαση, ύψους 42 εκατ. ευρώ, με τη ΒΙΟΤΕΡ, η οποία ωστόσο στην πορεία κηρύχθηκε έκπτωτη με το σκεπτικό κατά το ΕΜΣΤ ότι «δεν ανταποκρίθηκε στις συμβατικές της υποχρεώσεις» και τη συνέχεια να παίζεται στα ελληνικά δικαστήρια. Να σημειωθεί εδώ ότι η Ακτωρ υλοποίησε και το έργο του Νέου Μουσείου της Ακρόπολης, υποκαθιστώντας τον πρώτο ανάδοχο, τον όμιλο Αλλαμανή, ο οποίος λόγω οικονομικών προβλημάτων δεν μπόρεσε να υλοποιήσει το έργο.

ered.gr