Η σύγχρονη κουζίνα

Η κουζίνα είναι ίσως το σημαντικότερο δωμάτιο λειτουργίας στο σύγχρονο σπίτι. Εκτός από χώρος αποθήκευσης και παρασκευής φαγητού είναι και χώρος συγκέντρωσης της οικογένειας. Είναι λοιπόν απαραίτητο η λειτουργικότητα, η αισθητική και η οργάνωση να αποτελούν βασικά κριτήρια για τη σχεδίαση καθώς και την επιλογή των υλικών και των χρωμάτων του νευραλγικού αυτού χώρου.

Επιμέρους στοιχεία της κουζίνας

Τα κύρια στοιχεία του χώρου της κουζίνας είναι ο ελεύθερος χώρος, τα έπιπλα και οι συσκευές. Ο ελεύθερος χώρος μας δίνει τη δυνατότητα της πρόσβασης και της κίνησης μέσα στην κουζίνα καθώς και της τοποθέτησης κινητών επίπλων (πχ τραπέζι, καρέκλες κτλ) για την εξυπηρέτηση συγκεκριμένων αναγκών. Όσο μεγαλύτερος είναι ο ελεύθερος χώρος τόσο περισσότερο λειτουργική είναι η κουζίνα, αλλά και η αισθητικά βελτιστοποιείται.

Τα έπιπλα της κουζίνας είναι ίσως το βασικότερο κομμάτι, αφού χρησιμοποιούνται για τις κυρίαρχες εργασίες στο χώρο αυτό, όπως αποθήκευση τροφίμων, σκευών μαγειρέματος και σερβιρίσματος, θέσεις συσκευών και χώρους εργασίας. Η σωστή διάταξη και η βελτιστοποίηση του διαθέσιμου χώρου μπορεί να δώσει ένα λειτουργικό αποτέλεσμα ικανό να καλύπτει στο έπακρο τις ανάγκες.

Τέλος οι συσκευές είναι απαραίτητες για τη λειτουργία και την εξυπηρέτηση του σκοπού της κουζίνας. Εντοιχισμένες ή ελεύθερες θα πρέπει να επιλέγονται ώστε να καλύψουν τις ανάγκες μας.

Διάταξη επίπλων κουζίνας

Εξετάζοντας το βασικότερο κομμάτι, αυτό των επίπλων της κουζίνας, διαπιστώνουμε ότι είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με διάφορους παράγοντες όπως πχ το σχήμα και το μέγεθος του χώρου της κουζίνας, το αν είναι ξεχωριστό δωμάτιο ή ενιαίος χώρος με το σαλόνι ή το καθιστικό. Ανάλογα λοιπόν με το διαθέσιμο σχήμα και μέγεθος χώρου τα έπιπλα της κουζίνας δύναται να διαταχθούν ως εξής

• Σε σχήμα Π

Όπου η ανάπτυξη γίνεται στις τρεις πλευρές του χώρου συνεχόμενα

• Σε σχήμα Γ

Όπου η ανάπτυξη γίνεται σε δύο διαδοχικές πλευρές του χώρου

• Παράλληλα

Όπου η ανάπτυξη γίνεται σε δύο απέναντι πλευρές

• Σε μία πλευρά

Καμία από τις παραπάνω πιθανές διατάξεις δεν αποκλείει την ύπαρξη νησίδας η οποία απαιτεί όμως αρκετά μεγάλο χώρο. Η τοποθέτηση στη νησίδα του νεροχύτη ή των εστιών σίγουρα αισθητικά υπερτερεί, αλλά και λειτουργικά συνεισφέρει καθώς μειώνει την απόσταση μεταξύ των καίριων σημείων δημιουργώντας ένα εργονομικό τρίγωνο. Σημειώνεται εδώ πως εργονομικό τρίγωνο δημιουργείται από τις πλευρές που συνδέουν τα καίρια σημεία και αυτά είναι ο νεροχύτης, το ψυγείο και η συσκευή της κουζίνας.

Υλικά

Υπάρχει μια πολύ μεγάλη ποικιλία υλικών και συνδυασμών αυτών που μπορούν να δώσουν ένα άρτιο αισθητικά, λειτουργικά αλλά και από άποψης ανθεκτικότητας αποτέλεσμα. Κύριο υλικό κατασκευής των επίπλων της κουζίνας είναι το ξύλο το οποίο απαντάται σε διάφορές μορφές. Έτσι είτε μασίφ είτε συνθετικό επενδεδυμένο με πολυμερικό υλικό (μελαμίνη, βακελίτης) είτε με ειδική βαφή (λάκα) μπορεί να συνδυαστεί με φύλα ανοξείδωτου χάλυβα, μάρμαρο, corian, γρανίτη ή κρύσταλλο δίνοντας συνδυασμούς που θα ικανοποιήσουν κάθε γούστο.

Επιμέρους στοιχεία

Τα επιμέρους στοιχεία των επίπλων της κουζίνας έχουν σχήμα και λειτουργία ανάλογα με το σκοπό που εξυπηρετούν. Απαραίτητα τα ντουλάπια, χαμηλά και κρεμαστά (ψηλά), τα οποία είναι οι κύριοι αποθηκευτικοί χώροι καθώς επίσης και οι συρταριέρες, ρηχές ή βαθιές, η τροφοθήκη για την αποθήκευση των τροφίμων και βέβαια ο πάγκος ο οποίος είναι σημαντικότατος για τις εργασίες και την εύρυθμη λειτουργία της κουζίνας. Συστήματα που εκμεταλλεύονται πλήρως το ‘νεκρό’ χώρο της γωνίας, που σχεδόν πάντα υπάρχει, καθώς και πληθώρα μηχανισμών που προσαρμόζονται στις συρταριέρες και τα ντουλάπια καθιστούν άνετη τη χρήση κάθε κινητού σημείου των επίπλων της κουζίνας. Τέτοιου είδους μηχανισμοί αυξάνουν βέβαια το κόστος όμως αποζημιώνουν με την ευκολία και τη χρηστικότητα που παρέχουν.

Ο πάγκος

Ειδικά για τον πάγκο της κουζίνας υπάρχει πλεόνασμα λύσεων και υλικών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν και να δώσουν αισθητική και λειτουργική διαφοροποίηση. Οι βακελιτικοί πάγκοι υπόκεινται σε τέτοια βιομηχανική επεξεργασία, ικανή να προσδώσει άρτιο φινίρισμα και αντίσταση στη φθορά από την υγρασία και το χρόνο. Οι λάτρεις του πιο κλασικού πιθανώς να προτιμήσουν μέσα από μια γκάμα πιο φυσικών υλικών, όπως είναι το μάρμαρο και ο γρανίτης.

Λύσεις αυξημένου κόστους βέβαια, με ιδιαίτερη αισθητική όμως, οι οποίες με σωστό χρωματικό συνδυασμό υπόσχονται να συγκεντρώσουν τα βλέμματα καθώς δύσκολα περνούν απαρατήρητες.

Ένα άλλο αξιόμαχο υλικό κατασκευής πάγκων με μεγάλες δυνατότητες μορφοποίησης είναι το corian. Υλικό του οποίου η σύσταση (75% φυσικό ορυκτό υλικό με κύρια παρουσία του υδρίτη του αλουμινίου που προέρχεται από το βωξίτη και 25% ακριλικές ρητίνες) επιβραδύνει την ανάπτυξη μικροοργανισμών, όπως βακτήρια και μύκητες, ενώ παράλληλα είναι φιλικό προς το περιβάλλον αφού δεν περιέχει τοξικές ουσίες και ανακυκλώνεται. Η τιμή του είναι αρκετά υψηλή όχι όμως απαγορευτική.

Συσκευές

Αν τα έπιπλα μπορούν να χαρακτηριστούν ως το σώμα της κουζίνας τότε σίγουρα οι συσκευές αποτελούν την καρδιά της. Απολύτως απαραίτητα θεωρούνται ο ψυγειοκαταψύκτης, ο φούρνος με τις εστίες, ο αποροφητήρας ενώ σχεδόν απολύτως απαραίτητο στις μέρες μας θεωρείται και το πλυντήριο πιάτων. Η επιλογή των συσκευών πρέπει να γίνεται με γνώμονα τις πραγματικές μας ανάγκες και ανάλογα με την οικονομική μας δυνατότητα. Η εντοίχιση των συσκευών είναι μια δυνατότητα που βρίσκει πολλούς οπαδούς κυρίως λόγω της αισθητικής αφού οι συσκευές γίνονται κομμάτι των επίπλων της κουζίνας. Η κατηγορία ‘λευκές συσκευές’ είναι σίγουρο ότι δεν απεικονίζει την ευρεία χρωματική γκάμα που είναι διαθέσιμη.

Υλικά επικάλυψης τοίχων κουζίνας - χρώματα

Το κομμάτι του τοίχου μεταξύ του πάγκου της κουζίνας και των ‘κρεμαστών’ ντουλαπιών σχεδόν ποτέ δεν μένει ακάλυπτο και αυτό γιατί ο πάγκος της κουζίνας είναι πάγκος εργασίας με αποτέλεσμα να απαιτείται επικάλυψη με υλικά τα οποία δεν λερώνουν εύκολα και μπορούν να καθαρίζονται. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιούνται πλακίδια τα οποία κολλιούνται στον τοίχο. Τα πλακίδια αυτά μπορεί να είναι κεραμικά ή ακόμα και γυάλινα. Πρέπει να δίνεται μεγάλη προσοχή στο χρώμα το υλικό και το σχέδιο των πλακιδίων αυτών καθώς αναδεικνύουν τα έπιπλα και γενικά όλο το χώρο της κουζίνας. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί και στους χρωματισμούς των υπολοίπων τοίχων της κουζίνας, οι οποίοι πρέπει να συνδυάζονται αρμονικά με τα υπόλοιπα χρώματα των επίπλων, έτσι ώστε το αποτέλεσμα να προσδίδει το χαρακτήρα του ενιαίου.

Φωτισμός

Μεγάλη σημασίας τέλος είναι ο σωστός φωτισμός του χώρου της κουζίνας έτσι ώστε να επιτρέπει απρόσκοπτα κάθε εργασία. Καθώς εύστοχα χαρακτηρίζεται από πολλούς ο χώρος αυτός ως εργαστήριο θα πρέπει και ο φωτισμός του να είναι εργονομικός. Καταρχήν θα πρέπει να φωτίσουμε νευραλγικά σημεία όπως είναι αυτό των εστιών, το οποίο επιτυγχάνεται από το φως του αποροφητήρα, ούτως ώστε να παρακολουθούμε τα στάδια του μαγειρέματος.

Μέριμνα θα πρέπει να ληφθεί και για τους πάγκους εργασίας οι οποίοι συνήθως φωτίζονται από κρυφό φωτισμό στη βάση των κρεμαστών ντουλαπιών. Δεν πρέπει τέλος να ξεχνάμε και το γενικό φωτισμό του χώρου ο οποίος μπορεί να προκύψει είτε με μορφή spot οροφής, είτε διάχυτος με κάποιο κρεμαστό φωτιστικό. Ιδανικό είναι να υπάρχει δυνατότητα αυξομείωσης της έντασης με κάποιο ροοστάτη ‘dimmer’.