Είναι μια πολύ καλή ευκαιρία για να ενημερώσουμε την Επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής για το ζήτημα των αυθαιρέτων, πού βρισκόμαστε, τι έχει γίνει, κάνοντας και μια αναφορά στην πρόσφατη απόφαση του Τμήματος Αναστολών του Συμβουλίου Επικρατείας. Η κυρία Καραβασίλη έχει μια παρουσίαση, στην οποία θα μιλήσει για τη δραστηριότητα των επιθεωρητών περιβάλλοντος σε νησιωτικές περιοχές πρόσφατα.
Θα επιχειρήσω πολύ σύντομα να βάλω ένα γενικότερο πλαίσιο για το ζήτημα των αυθαιρέτων και τι έχει προσπαθήσει να κάνει η πολιτεία. Να θυμίσουμε ότι με το ν.4014/2011, για πρώτη φορά, επιχειρήσαμε να θεσπίσουμε ένα πλήρες σύστημα ελέγχου για την αποτροπή της αυθαίρετης δόμησης, αλλά ταυτόχρονα και μέτρα αντιμετώπισης του προβλήματος μέσα από την πολεοδομική, κοινωνική, περιβαλλοντική και οικονομική του διάσταση. Αυτός ο νόμος δεν πρέπει να ειδωθεί ως ένα μεμονωμένο νομοθέτημα. Είναι μέρος μιας συνολικής πολιτικής του ΥΠΕΚΑ με μεταρρυθμίσεις που συνδέονται μεταξύ τους και αλληλοϋποστηρίζονται. Αυτές περιλαμβάνουν το νέο τρόπο έκδοσης οικοδομικών αδειών, το νέο Γενικό Οικοδομικό Κανονισμό, τη θεσμοθέτηση βασικών, μορφολογικών, αρχιτεκτονικών κανόνων δόμησης και μια σειρά από νέα εργαλεία, όπως είναι η εθνική υποδομή γεωχωρικών πληροφοριών για την άσκηση πολιτικής στο χώρο.
Έχω τη βεβαιότητα ότι έχουμε κάνει πολύ σημαντικά βήματα σε όλα αυτά, χωρίς βέβαια να παραγνωρίζει κάποιος το γεγονός ότι παραμένουν πολλά ακόμη να γίνουν, γιατί το θέμα της διαχείρισης του χώρου και της αυθαίρετης δόμησης στην Ελλάδα δεν γεννήθηκε χθες. Έχουν γίνει επανειλημμένες προσπάθειες στο παρελθόν, για να ελεγχθεί. Νομίζω όμως πως η προσπάθεια που γίνεται αυτή τη στιγμή είναι η πιο πλήρης παρά το γεγονός ότι έχει και αυτή τρωτά σημεία. Ο ν.401/2011 ενίσχυσε τη δυναμική του ν.3843/2010 σχετικά με την ταυτότητα κτιρίων και επιχειρεί να βάλει ένα τέλος στο φαύλο κύκλο της δημιουργίας πολεοδομικών αυθαιρεσιών με μια σειρά από πράγματα. Με τη μη αποδοχή της αυθαιρεσίας και τη θεσμοθέτηση μηχανισμού ελέγχου για την κατάργηση του φαινομένου, με τη δημιουργία ενός αρχείου συγκέντρωσης και φύλαξης των σημαντικών στοιχείων των κτιρίων, με τις εισφορές που κρατούνται στο ταμείο περιβαλλοντικού ισοζυγίου - να διευκρινίσω ότι παρά το γεγονός ότι ένα σημαντικό μέρος των πόρων αυτών είναι κατατεθειμένα σε ειδικό λογαριασμό υπάρχει μόνο ένα ποσοστό, το οποίο εκταμιεύεται κάθε χρόνο. Παρόλα αυτά, έχουμε ένα συνολικό πρόγραμμα 400 εκ. ευρώ για τα επόμενα τρία χρόνια, με τον οποίο επιχειρούμε να αποκαταστήσουμε την περιβαλλοντική βλάβη και με την εθνική υποδομή γεωχωρικών πληροφοριών, που είναι ένα οργανωτικό πλαίσιο από κανόνες, μέτρα, διαδικασίες σε θεσμικό και τεχνολογικό επίπεδο για ενιαίες πρακτικές δημιουργίας, διαχείρισης και διάθεσης γεωχωρικών δεδομένων για όλη τη δημόσια διοίκηση. Αυτό, πολλές φορές, ακούγεται ως κάτι το οποίο δεν μπορεί να γίνει, είναι, όμως, στη πράξη, συστατικό στοιχείο οποιασδήποτε προσπάθειας να υπάρχει διαθέσιμη πληροφορία για τη διαχείριση του χώρου.
Έχουμε καταφέρει - και η συνδρομή του Τ.Ε.Ε ήταν πολύτιμη στη κατεύθυνση αυτή - να υπάρχει μαζική καταγραφή των αυθαιρέτων κτισμάτων, ώστε να επιταχυνθεί ο πολεοδομικός σχεδιασμός. Ταυτόχρονα, επιταχύνουμε το κτηματολόγιο για την καταγραφή ιδιοκτησιών και ενισχύουμε τη προληπτική δράση στο τομέα της ανέγερσης νέων αυθαιρέτων με ηλεκτρονικές μεθόδους.
Με τον νέο νόμο, που ψήφισε η Βουλή, μάλιστα με ευρεία πλειοψηφία, απαγορεύεται και είναι απολύτως άκυρη η μεταβίβαση του δικαιώματος σε ακίνητο χωρίς υπεύθυνη δήλωση του ιδιοκτήτη και βεβαίως μηχανικού. Ψευδείς ή ανακριβείς βεβαιώσεις όσων εμπλέκονται σε μια δικαιοπραξία, δηλαδή, συμβολαιογράφοι, δικηγόροι, μεσίτες, υποθηκοφύλακες και ούτω καθεξής, επισύρουν αυστηρές ποινές. Για τους μηχανικούς, προβλέπεται μέχρι και αφαίρεση της άδειας άσκησης επαγγέλματος. Για όλα τα ρυθμιζόμενα αυθαίρετα, για τριάντα χρόνια, δεν θα επιβάλλονται πρόστιμα ανέγερσης, διατήρησης ή άλλες κυρώσεις. Υπάρχει σύνδεση με τα δίκτυα κοινής ωφέλειας και θα μπορούν να γίνονται επισκευαστικές εργασίες, αρκεί να μην αυξάνει τον κτιριακό όγκο του αυθαίρετου κτίσματος.
Ειδικά για τις αυθαίρετες κατασκευές, ή χρήσεις εκτός σχεδίου, ή εκτός ορίων οικισμών, οι Δήμοι όλης της χώρας θα πρέπει να ολοκληρώσουν το πολεοδομικό τους σχεδιασμό. Και όσα αυθαίρετα κτίσματα δεν υπαχθούν σε περιοχές που πολεοδομούνται, μετά από τριάντα χρόνια, θα μπορούν να διατηρηθούν, εφόσον οι ιδιοκτήτες τους αγοράσουν και δεσμεύσουν άλλο γήπεδο ή οικόπεδο, άρτιο και οικοδομήσιμο στην εδαφική περιφέρεια του Δήμου του ακινήτου, ή καταβάλλουν ένα επιπλέον ειδικό πρόστιμο για τη γη που τους υπολείπεται, για να συμπληρώσουν την αρτιότητα, ή αγοράσουν και δεσμεύσουν τμήμα μικρότερου γηπέδου ή οικοπέδου.
Τώρα, με τις ρυθμίσεις του ν. 4014, θεσπίστηκε και Ειδική Υπηρεσία Επιθεώρησης και Κατεδάφισης Αυθαιρέτων. Σπεύδω να πω, ότι υπάρχει τεράστια έλλειψη προσωπικού και ότι κάνει μια πάρα πολύ μεγάλη προσπάθεια με ελάχιστα μέσα. Ρόλος της είναι να εντοπίσει και να ελέγχει τις αυθαίρετες κατασκευές και να εκτελεί τις πράξεις κατεδάφισης με δικά της μηχανικά μέσα, ή μέσα ιδιωτικών επιχειρήσεων, να μεριμνά για την ορθή διάθεση των οικοδομικών αποβλήτων, τα μπάζα, και να συνεργάζεται με τον ΟΚΧΕ και το «Κτηματολόγιο Α.Ε.», για την ανάθεση τηλεπισκόπησης αεροφωτογράφισης της χώρας, για πληρέστερο εντοπισμό αυθαίρετων επεμβάσεων και κατασκευών. Έχει δουλέψει και στα τρία αυτά ζητήματα.
Η κυρία Καραβασίλη θα σας μιλήσει για τη δουλειά ελέγχου που έχει γίνει στα νησιά. Έχει προηγηθεί μια κατεδάφιση πάνω από 10 κτιρίων σε παραλία στη Πελοπόννησο. Έγινε ανάθεση τηλεπισκόπησης αεροφωτογράφισης της χώρας για συγκεκριμένες περιοχές και έχει ανοίξει μια βεντάλια πραγμάτων που πρέπει να γίνουν, που δείχνουν τη σημασία της και την ανάγκη να ενισχυθεί περαιτέρω.
Τώρα, έρχομαι στην πρόσφατη απόφαση της επιτροπής αναστολών του Συμβουλίου της Επικρατείας. Nα ξεκαθαρίσουμε τα εξής, το Συμβούλιο της Επικρατείας διατύπωσε έναν προβληματισμό, για μια μεμονωμένη τροποποίηση που είχε γίνει μετά τον αρχικό νόμο, που επέτρεπε την υποβολή και ιδιωτικών εγγράφων διαβεβαίωσης χρονολογίας ή και υπεύθυνης δήλωσης του ιδιοκτήτη μαζί με τεχνική έκθεση μηχανικού. Βεβαίως, όταν τροποποιήθηκε ο νόμος - και να θυμίσω σε όλους, ότι τροποποιήθηκε μετά από διακομματικό αίτημα, ταυτόχρονα, ήταν ρητό - ότι θα υπάρχουν βαρύτατες κυρώσεις για οποιαδήποτε ανακρίβεια σε αυτά τα ιδιωτικά έγγραφα και ότι η περίπτωση των ιδιωτικών εγγράφων είναι εκεί όπου οι ιδιοκτήτες αδυνατούσαν να υποβάλουν δημόσια έγγραφα ή αεροφωτογραφίες για το χρόνο κατασκευής ιδιαίτερα για τα παλαιότερα κτίσματα. Το Συμβούλιο της Επικρατείας, όμως, έκρινε, ότι αυτή η διαδικασία δεν ήταν σωστή. Έκανε αναστολή αυτών των συγκεκριμένων διοικητικών αποφάσεων, αν θέλετε, που αφορούσαν στα ιδιωτικά έγγραφα. Προφανώς, η πολιτεία θα προσαρμοστεί στην απόφαση αυτή του Συμβουλίου της Επικρατείας και υπάρχει συνεννόηση με το ΤΕΕ, που έχει την ηλεκτρονική πλατφόρμα, ώστε να μην δέχεται πλέον από δω και πέρα, αιτήσεις, παρά μόνο με δημόσια έγγραφα και αεροφωτογραφίες.
Άρα, λοιπόν, η διαδικασία υπαγωγής στον ν. 4014 συνεχίζεται κανονικά, αλλά με την υποβολή και επεξεργασία αιτήσεων, που στηρίζονται σε δημόσια έγγραφα, ή αεροφωτογραφίες, για το χρόνο κατασκευής του αυθαιρέτου.
Το ΥΠΕΚΑ επιχειρεί να αποτρέψει καταστρατηγήσεις του νόμου με δύο τρόπους. Αφενός, μέσω των ελέγχων της Ειδικής Γραμματείας Επιθεώρησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας και αφετέρου, μέσα από το πρόγραμμα που έχει ήδη ξεκινήσει για έλεγχο, με δορυφορικές εικόνες. Για τους ελέγχους, θα μιλήσει η κυρία Καραβασίλη, εγώ, θα πω, με δύο λέξεις μονάχα, για τις δορυφορικές εικόνες. Αυτό το πρόγραμμα, το οποίο παρουσιάσαμε και πρόσφατα με ανακοινώσεις του ΥΠΕΚΑ, επιτρέπει την ηλεκτρονική διασταύρωση στοιχείων, εντοπίζοντας τις νέες αυθαίρετες κατασκευές.
Και εδώ, να τονίσω, ότι μας δίνει τη δυνατότητα για το πριν και για το μετά. Μας δίνει τη δυνατότητα να έχουμε εικόνες, πριν την έναρξη λειτουργίας του νόμου, να συγκρίνουμε με την εικόνα μετά τη λειτουργία του νόμου και να δούμε, αν είτε δηλώθηκε μία αυθαίρετη κατασκευή που δεν υπήρχε και ανεγέρθη στη συνέχεια, είτε σε μια αυθαίρετη κατασκευή που είχε δηλωθεί, έγιναν στην συνέχεια επεκτάσεις ή τεράστιες αλλαγές.
Αυτές οι εικόνες, λοιπόν, είναι σε επεξεργασία αυτή τη στιγμή και έχουν προκύψει μια σειρά από πολύ ενδιαφέροντα ευρήματα. Καταρχάς, το πρώτο πράγμα το οποίο προέκυψε - και είναι εικόνες τις οποίες έχω δώσει και εγώ στη δημοσιότητα - είναι μια πλήρης καταγραφή σε όλη την Ελλάδα όλων των αυθαιρέτων που έχουν δηλωθεί. Και νομίζω, πως φαίνεται το μεγάλο εύρος της αυθαιρεσίας που υπήρχε. Βεβαίως, αυτά είναι αυθαίρετα που έχουν δηλωθεί και ρυθμίζονται με το νόμο. Αν δει κάποιος σε συγκεκριμένα νησιά, όπως στη Μύκονο ή στη Σαντορίνη, αυτά είναι τα αυθαίρετα που έχουν δηλωθεί και φαίνεται πόσο μεγάλη ήταν η αυθαιρεσία, η οποία σήμερα ρυθμίζεται.
Με βάση τις εικόνες που έχουμε, μπορεί κανείς, για παράδειγμα, να ελέγξει αρκετά εύκολα, πως σε μια δασική περιοχή υπάρχει ένα αυθαίρετο, που αυτό βεβαίως δεν ρυθμίζεται από το νόμο. Και με βάση τις εικόνες που έχουμε, δίνεται η δυνατότητα, να ελέγξει κάποιος περιοχές, στις οποίες έχουν δηλωθεί αυθαίρετα, αλλά δεν υπήρχαν και ανεγέρθησαν στη συνέχεια, προφανώς, δημιουργώντας μια νέα γενιά αυθαιρέτων και τα οποία σήμερα ελέγχονται από το ΥΠΕΚΑ.
Άρα, λοιπόν, όταν η Βουλή ψήφισε αυτό το νόμο, το μεγάλο ζήτημα το οποίο ετέθη, ήταν το θέμα της κόκκινης γραμμής. Μπορούμε να υπερασπιστούμε αυτή τη κόκκινη γραμμή; Η απάντηση είναι ότι ο νόμος έβαλε ένα πλαίσιο το οποίο, αν εφαρμοστεί σωστά, μπορεί να ισχύσει αυτή η κόκκινη γραμμή. Για να εφαρμοστεί σωστά, πρέπει να υπάρξει ο έλεγχος της πολιτείας με τα κατάλληλα εργαλεία. Τα κατάλληλα εργαλεία είναι είτε οι έλεγχοι είτε οι δορυφορικές εικόνες. Εγώ δεν μπορώ να ισχυριστώ ότι έχουμε κάνει τη δουλειά μας απολύτως σωστά, με την έννοια ότι η ειδική υπηρεσία με όλες τις προσπάθειες που καταβάλει δεν έχει μπορέσει να κάνει πολλές ελέγχους. Αλλά ο συνδυασμός των έλεγχων μαζί με τις δορυφορικές εικόνες, μας δίνουν απόλυτα πλέον την δυνατότητα να ξέρουμε ποιος έχει καταστρατηγήσει τον νόμο και αφενός, να αναλάβει η Δικαιοσύνη και αφετέρου οι συγκεκριμένες προβλέψεις περί κατεδαφίσεων, τις οποίες εφαρμόζουνε σε συνεργασία με τις αποκεντρωμένες διοικήσεις, οι οποίες έχουν ένα πολύ μεγάλο ρόλο να παίξουν εδώ. Και δεν η έχουμε πάντα την στήριξη την οποία θα θέλαμε.
Ευχαριστώ πολύ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου