Τακτοποίηση αυθαιρέτων... Με το μοντέλο των ημιυπαίθριων

Κυριακή 3 Ιουλίου 2011

Τακτοποίηση αυθαιρέτων... Με το μοντέλο των ημιυπαίθριων

Κι ενώ η ιστορία των αυθαιρέτων και της «τακτοποίησής» τους κρατάει κάτι λιγότερο από… 45 χρόνια, το υπουργείο Περιβάλλοντος επεξεργάζεται στο όνομα της εξασφάλισης εσόδων νέες ρυθμίσεις με αποδέκτες τους ιδιοκτήτες 1 εκατομμυρίου και πλέον αυθαίρετων κτισμάτων σε όλη τη χώρα.
Για μία ακόμη φορά, από το 1968 (!) και μετά, η πολιτική ηγεσία υπόσχεται να βάλει «κόκκινη γραμμή» ώστε να μη δημιουργηθεί νέα γενιά αυθαιρέτων (σ.σ.: η πολλοστή… γενιά, αφού κάθε χρόνο υπολογίζεται ότι προστίθενται περί τις 40.000 νέα παράνομα κτίσματα). Αφού «δεν μπορεί να κατεδαφίσει 1 εκατομμύριο αυθαίρετα», κατά τον  Γ. Παπακωνσταντίνου, θα τα περιβάλει με ένα μανδύα ικανών συνθηκών νομιμότητας για τα επόμενα 30-40 χρόνια, υπό το… φόβο πάντα του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Στις νέες ρυθμίσεις, που αναμένεται να έχουν παρουσιαστεί μέχρι το φθινόπωρο, η «συνταγή» θα έχει αρκετά στοιχεία από τις αντίστοιχες ρυθμίσεις για τους ημιυπαίθριους. Μεγάλο ερώτημα παραμένει το τι μέλλει γενέσθαι με τα κτίσματα που έχουν ανεγερθεί σε δημόσια γη, ύστερα από καταπατήσεις, πυρκαγιές κτλ. Οι δασικοί χάρτες φαίνεται ότι θα βοηθήσουν σε αυτές τις περιπτώσεις, οι οποίες πιθανότατα θα εξεταστούν μεμονωμένα.

Το σχέδιο θα προβλέπει την εξαίρεση των κατασκευών που έχουν χτιστεί τα τελευταία 2-3 χρόνια. Βέβαια το ζήτημα που θέτουν παράγοντες της εγχώριας κτηματαγοράς είναι ότι είναι πολύ δύσκολο να προσδιοριστεί ο ακριβής χρόνος ανέγερσης των αυθαιρέτων, αφού αυτά δεν είναι καταγεγραμμένα πουθενά. Επιπλέον, υπάρχουν καταγγελίες εσχάτως σύμφωνα με τις οποίες ιδιοκτήτες και κατασκευαστές επισπεύδουν τις εργασίες κατασκευής σε νέα αυθαίρετα προκειμένου να τα δηλώσουν και να τα… σώσουν.    

Η διαδικασία των δηλώσεων θα έχει πολλές ομοιότητες με αυτή των ημιυπαίθριων, καθώς θα προβλέπεται η τακτοποίηση (που είναι στα όρια της νομιμότητας και του... ΣτΕ) για 30-40 χρόνια έναντι τιμήματος. Πιθανότατα τα πρόστιμα να πέσουν έως και 80% σε σχέση με τα σημερινά, ενώ είναι πιθανό να υιοθετηθεί το σχέδιο των ιδιοκτητών ακινήτων και του αρμόδιου οργάνου τους, της ΠΟΜΙΔΑ, για ένα τίμημα ίσο με το 10% της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου.

Τα αυθαίρετα θα διαχωριστούν ανάλογα σε κατηγορίες, στα εντός σχεδίου, σε όσα είναι εκτός σχεδίου, σε αυτά που έχουν οικοδομική άδεια και σε όσα κατασκευάστηκαν χωρίς καθόλου άδεια. Η τελευταία κατηγορία θεωρείται και η πιο δύσκολη.
Τα «τακτοποιημένα» αυθαίρετα δεν θα πληρώσουν αναδρομικά ΕΤΑΚ και ΦΜΑΠ, ούτε ΙΚΑ ή άλλους φόρους, ενώ θα υπάρχει και η δυνατότητα μεταβίβασής τους, ώστε να δοθεί ένα επιπλέον κίνητρο για τη δήλωσή τους.  Μετά την ψήφιση του σχετικού νόμου, πάντως, θα πληρώσουν κανονικά όλα όσα προβλέπονται, ενώ μεταβίβαση χωρίς το σχετικό πιστοποιητικό δεν θα μπορεί να γίνει.
Επίσης, θα δοθεί μια περίοδος 6-8 μηνών από την ψήφιση της ρύθμισης κατά την οποία οι ιδιοκτήτες των αυθαιρέτων θα πρέπει να πληρώσουν τα πρόστιμα, σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό τουλάχιστον, δεδομένου ότι και στην περίπτωση των ημιυπαίθριων έχουν ήδη δοθεί δύο παρατάσεις. Φυσικά θα εξαιρεθούν τα κτίσματα σε αιγιαλούς, παραλίες, δάση, ρέματα κτλ.

Τι προτείνουν οι ιδιοκτήτες

Από την πλευρά τους, οι ιδιοκτήτες μέσω σχετικού υπομνήματος έχουν καταθέσει τις προτάσεις τους στον υπουργό, που περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων:
◗ Εξαίρεση από την κατεδάφιση που να προσομοιάζει με τη ρύθμιση για τους ημιυπαίθριους, με μειωμένο πρόστιμο ανέγερσης και κατάργηση του προστίμου διατήρησης, με αμοιβή μηχανικών ανάλογη με τους ημιυπαίθριους.
◗ Υπολογισμός του προστίμου ανέγερσης με ενιαίο συντελεστή, χωρίς κλιμακώσεις και με βάση τον τύπο: εμβαδόν αυθαιρέτου x τιμή ζώνης αντικ. προσδιορισμού x 10%. Επίσης, μειωτικός συντελεστής 50% για κύρια και μοναδική κατοικία, υπόγεια - βοηθητικούς χώρους και για όλα τα κτίσματα προ του 2004.
◗ Τρόπος καταβολής: 18 διμηνιαίες δόσεις και έκπτωση 20% στην εφάπαξ καταβολή.
◗ Μη επιβολή αναδρομικών φόρων μεταβίβασης, κληρονομιάς κτλ., αναδρομικών ασφαλιστικών εισφορών, δημοτικών τελών ή άλλων επιβαρύνσεων.
◗ Δυνατότητα μεταβίβασης και άμεσης σύνδεσης των δηλουμένων κτισμάτων με τα δίκτυα κοινής ωφέλειας.
◗ Εξαίρεση από τη λύση για αυθαίρετα εντός δασών, αιγιαλού, αρχ. χώρων κτλ. Για αυθαίρετα επί λοιπών καταπατημένων δημόσιων εκτάσεων: καταβολή προστίμου ανέγερσης και εξαγορά αξίας γης.
Για την εξάλειψη της αυθαίρετης δόμησης, οι ιδιοκτήτες μέσω της ΠΟΜΙΔΑ προτείνουν ταχεία επέκταση σχεδίων πόλεως.
Η εμπειρία, πάντως, των ημιυπαίθριων δείχνει ότι οι παρανομούντες στην Ελλάδα ανταποκρίνονται… πλήρως στις προσκλήσεις του αδύναμου κράτους. Ήδη το υπουργείο ΠΕΚΑ ανέβαλε την ένταξη των αυθαιρέτων στον εφαρμοστικό νόμο του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής λόγω της ανταπόκρισης των πολιτών στην τακτοποίησή τους! Αν και είχαν υπολογιστεί συνολικά έσοδα από την εφαρμογή της ρύθμισης για τα αυθαίρετα της τάξεως των 600 εκατ. ευρώ έως το τέλος του 2011, το ποσό αυτό φαίνεται ότι θα καλυφθεί τελικά από τα έσοδα των ημιυπαίθριων. Τα οποία παρεμπιπτόντως μέχρι στιγμής, από τις περίπου 620.000 δηλώσεις που έχουν γίνει, υπολογίζονται σε πάνω από 650 εκατ. ευρώ, ενώ μέχρι το τέλος του 2012 το αντίστοιχο νούμερο αναμένεται να ανέβει στα 2 δισ. ευρώ από ένα σύνολο 750.000 και πλέον δηλώσεων.

Προσφυγή στο ΣτΕ

Πάντως προβληματισμό δημιουργεί η πρόσφατη προσφυγή στο ΣτΕ κατοίκων της Χαλκιδικής που ζητούν την κατάργηση του νόμου της πρώην υπουργού ΠΕΚΑ Τίνας Μπιρμπίλη. Συγκεκριμένα, τρεις κάτοικοι της Χαλκιδικής, η υπόθεση των οποίων εκκρεμεί στο Διοικητικό Εφετείο Θεσσαλονίκης, ζήτησαν σύμφωνα με τον ν. 3900/2010 να εισαχθεί η υπόθεσή τους στην Ολομέλεια του ΣτΕ λόγω γενικότερου ενδιαφέροντος και ειδικότερα προκειμένου να κριθεί η συνταγματικότητα ή μη του άρθρου 5 του ν. 3843/2010, που αφορά τη νομιμοποίηση των ημιυπαίθριων χώρων με την καταβολή ειδικού προστίμου.
Η υπόθεση αφορά την άρνηση της Πολεοδομίας Πολυγύρου να ανακαλέσει δύο οικοδομικές άδειες στην Παραλία Νικήτης του Δήμου Σιθωνίας Χαλκιδικής, καθώς, σύμφωνα με τους κατοίκους που έχουν προσφύγει στην Δικαιοσύνη, υπάρχουν παραβιάσεις των οικοδομικών αδειών, δηλαδή κλείστηκαν ημιυπαίθριοι χώροι και έγινε αλλαγή χρήσης των χώρων στάθμευσης, αλλά και κατασκευάστηκαν πατάρια τα οποία δεν προβλέπονται στις οικοδομικές άδειες. Η Πολεοδομία θεωρεί ότι οι οικοδομικές άδειες είναι νόμιμες από τη στιγμή που οι ιδιοκτήτες των ακινήτων έχουν καταθέσει αίτηση υπαγωγής των πολεοδομικών παραβάσεων στον ν. 3843/2010 και για το λόγο αυτό δεν επιβάλλει κυρώσεις.
Οι κάτοικοι υποστηρίζουν ότι ο ν. 3843/2010 (άρθρο 5, παράγραφος 1) είναι αντίθετος στο άρθρο 24 του Συντάγματος, που απαγορεύει την επιδείνωση των όρων διαβίωσης, αλλά και τη λήψη μέτρων που επιφέρουν επιδείνωση των όρων διαβίωσης και την υποβάθμιση του υπάρχοντος φυσικού οικιστικού περιβάλλοντος.

Πονεμένη ιστορία
Πελατειακή αντιμετώπιση, ανικανότητα, αναξιοπιστία, ταμειακή διευκόλυνση, αδιαφορία για τη λήψη προληπτικών μέτρων, πλήρης αδυναμία εφαρμογής της αυστηρής –κατά τα άλλα– νομοθεσίας με υπέρογκα πρόστιμα, τα οποία ακριβώς λόγω του ύψους τους οι πολεοδομίες δεν μπορούν να τα επιβάλουν: αυτή είναι η ιστορία που επαναλαμβάνεται και ανάγεται αισίως στο… 1968, και ειδικότερα στον αναγκαστικό νόμο 410/1968. Η συγκεκριμένη ρύθμιση τότε προέβλεπε για πρώτη φορά την ενίσχυση των κρατικών ταμείων με δήλωση από τον ιδιοκτήτη στην εφορία (το ποσό υπολογιζόταν σε ποσοστό επί τοις εκατό της αξίας του ακινήτου), εξαιρώντας από την κατεδάφιση όλες τις αυθαίρετες κατασκευές εντός σχεδίου πόλεως. Από τη ρύθμιση αποκλείονταν όσα είχαν χτιστεί σε κοινόχρηστους χώρους και υπό τον όρο ότι η κατασκευή θα έθετε σε κίνδυνο την ασφάλεια της οικοδομής ή θα απέβαινε σε βάρος της πόλης. Η προθεσμία που είχε δοθεί τότε ήταν εξάμηνη, οι παρατάσεις ωστόσο που δόθηκαν κράτησαν κοντά μία… δεκαετία! Το 1977 (ν. 720/1977) προστέθηκαν και εκτός σχεδίου ακίνητα, με την εξαίρεση αυθαιρέτων σε αιγιαλούς, παραλίες, αρχαιολογικούς χώρους κτλ., νόμος ωστόσο που κρίθηκε λίγο αργότερα από το ΣτΕ αντισυνταγματικός. Οι δεκαετίες του ’80 και του ’90 δημιούργησαν νέες γενιές αυθαιρέτων, αλλά και νέους νόμους, με πιο... επιστημονικούς όρους, όπως «πολεοδομική οργάνωση» και την υπόσχεση πάντα από μέρους της πολιτείας να «πατάξει το φαινόμενο» και να προστατέψει το περιβάλλον. Από το πρόσφατο παρελθόν, ο νόμος του 2003 αφήνει «παράθυρο», συνδέοντας υπό προϋποθέσεις τα αυθαίρετα με τα δίκτυα κοινής ωφέλειας.
Γράφει η Στεφανία Σούκη

Πηγή: citypress

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου