Η πέτρα ως δομικό υλικό

Στο παρελθόν και πριν η εξέλιξη των δομικών υλικών δημιουργήσει το σημερινό τρόπο δόμησης, η πέτρα ήταν το κυρίαρχο υλικό λόγω αφθονίας της στην φύση αλλά και των μηχανικών της ιδιοτήτων. Η τεχνική της κατεργασίας της αλλά και της τοποθέτησης της, εξελίχθηκε με το πέρασμα των χρόνων και τα δείγματα μεγαλεπήβολων αλλά και απλών κατασκευών δεσπόζουν και σήμερα. Βέβαια η πέτρα συνεχίζει να είναι ένα χρησιμοποιούμενο στη δόμηση υλικό, καθώς η εξέλιξη της τεχνολογίας στην εξόρυξη, στη μεταφορά, στην κοπή, στην επεξεργασία και στο φινίρισμα της, έδωσε την δυνατότητα δημιουργίας νέων προϊόντων, ενώ παράλληλα έκανε την χρήση της πιο προσιτή μειώνοντας το κόστος κατασκευής. Η σύγχρονη αρχιτεκτονική ταίριαξε την πέτρα με άλλα σύγχρονα υλικά αναδεικνύοντας τη φυσική ομορφιά αυτού του υλικού. 

Προέλευση

Γενικά ως πετρώματα χαρακτηρίζονται τα υλικά από τα οποία αποτελείται ο στέρεος φλοιός της γης. Ανάλογα με τον τρόπο σχηματισμού του τα πετρώματα διακρίνονται σε:

Εκρηξιγενή ή πυριγενή ή μαγματικά

Ιζηματογενή

Μεταμορφωσιγενή

Τα εκρηξιγενή ή πυριγενή πετρώματα αποτελούν και το μεγαλύτερο μέρος των πετρωμάτων επί των οποίων δημιουργήθηκαν και τα ιζηματογενή. Προϊόντα στερεοποίησης του διάπυρου υλικού (μάγματος). Κυριότερα πυριγενή πετρώματα είναι τα ακόλουθα:

· Γρανίτης

· Ρυόλιθος

· Πηγματίτης-Απλίτης

· Συηνίτης 

· Τραχείτης

· Γρανοδιορίτης

· Δακίτης

· Διορίτης

· Ανδεσίτης

· Γάββρος

· Βασαλίτης

· Περιδοτίτης

Ιζηματογενή είναι τα πετρώματα που αποτελούνται κυρίως από υλικά που έχουν συνήθως μεταφερθεί από τον τόπο προέλευσης τους στον τόπο απόθεσης τους παρατηρούμενα συνήθως ως προσχώσεις. Ο μηχανισμός δημιουργίας τους βασίζεται στην συγκόλληση των υλικών που αποτέθηκαν.

Κυριότερα ιζηματογενή πετρώματα είναι:

· Πηλόλιθος

· Άργιλος

· Μάργα

· Φλυσχής ή Μολάσσα

· Λατερίτης ή Βωξίτης

· Τόρφοι

· Ασβεστόλιθος

· Τραβερτίνης

· Κρήτις

· Δολομίτης

· Κερατόλιθος

Μεταμορφωσιγενή είναι εκείνα τα πετρώματα που έχουν αποκρυσταλλωθεί, δηλαδή έχουν μετασχηματιστεί κάτω από θερμότητα και πίεση σε βαθμό τέτοιο ώστε να εμφανίζουν μορφή πολύ διαφορετική από τα αρχικά πετρώματα.

Κυριότερα μεταμορφωσιγενή πετρώματα είναι:

· Φυλλίτης

· Μαρμαρυγιακός σχιστόλιθος

· Γνέυσιος

· Χαλαλίτης

· Πράσινος σχιστόλιθος

· Αβμφιβολίτης

· Αμφιβολιτικός Σχιστόλιθος

· Σερπεντίτης

· Εκλογίτης

· Ταλκικός σχιστόλιθος

· Γλαυκοφαντιτικός σχιστόλιθος

· Κερατίτης

· Μάρμαρο

· Σμηρίδα

Σχηματισμός και είδη πέτρας

Η πέτρα είναι υλικό που δημιουργείται από θραύση πετρωμάτων. Άλλα θραύσματα πετρωμάτων είναι οι βράχοι ή κροκάλα, λατύπη (χαλίκι) κτλ. Η πέτρα ως δομικό υλικό συναντάται σε διάφορους τύπους και σχήματα, δύναται δε να έχει υποστεί από ελάχιστη έως αρκετή κατεργασία.

Διακρίνουμε πέτρες οι οποίες έρχονται στο εργοτάξιο ακατέργαστες σε όγκους οι οποίες είναι ακανόνιστες και η μόνη επεξεργασία που γίνεται είναι η πελέκηση με σφυρί έτσι ώστε να προσδοθεί το κατάλληλο σχήμα για να επιτευχθεί το επιθυμητό αισθητικό αποτέλεσμα. Οι πέτρες αυτές χρησιμοποιούνται για τη δόμηση κατασκευών οι οποίες αποτελούνται εξ ολοκλήρου από πέτρα.

Συναντώνται επίσης πέτρες ακανόνιστες, οι οποίες έχουν όμως συγκεκριμένο πάχος (μεταξύ 3-7 cm), προέρχονται από σχιστόλιθους και χρησιμοποιούνται κυρίως για επένδυση τοίχων ή για κατασκευή ξερολιθιών. Πέτρες μπορούν να απαντηθούν και πιο επεξεργασμένες όπως οι κομμένες, στις οποίες γίνεται επεξεργασία σχήματος σε ειδικά κοπτικά συστήματα ή και σκαπιτσαριστές οι οποίες αφού κοπούν σε μεγαλύτερο πάχος στη συνέχεια αποκτούν μια ανάγλυφη επιφάνεια είτε με πελέκημα στο χέρι, είτε σε σκαπιτσαριστική μηχανή.

Δόμηση με πέτρα

Οι βασικοί τρόποι δόμησης με πέτρα παρουσιάζουν τις διαφορές τους κυρίως στην τεχνική και στην ύπαρξη συνδετικού υλικού. Ο πιο απλός και παλιός τρόπος δόμησης είναι χωρίς συνδετικό υλικό, κάποιο κονίαμα δηλαδή. Οι γνωστές ξερολιθιές, τοίχοι για την κατασκευή των οποίων έχουν χρησιμοποιηθεί μόνο πέτρες, είναι χαρακτηριστικές στον Ελλαδικό και ιδιαίτερα στον Αιγιακό χώρο, ως στηρίξεις αναβαθμών (πεζούλες) με στόχο τη δημιουργία επίπεδης καλλιεργήσιμης γης σε περιοχές με έντονη κλίση. Η ίδια λογική δόμησης ακολουθείται και για την κατασκευή φραχτών. Η τεχνική δόμησης της ξερολιθιάς, ιδιαίτερα στα τμήματα όπου η κλίση του εδάφους είναι μεγάλη, παίζει ιδιαίτερο ρόλο στην ευστάθεια και στην κατακορύφωση της. Αυτός ο τρόπος δόμησης ουσιαστικά χρησιμοποιεί τη βαρύτητα και το πλέξιμο των πετρών μεταξύ τους για να επιτευχθεί η μονολιθικότητα της συμπεριφοράς έναντι των όποιων φορτίσεων καθώς επίσης και η στιβαρότητα της κατασκευής. Συνήθως μια ξερολιθιά είναι κωνική καθώς αυξάνεται το ύψος της. Λόγω της απουσίας συνδετικού κονιάματος η αποστράγγιση του νερού γίνεται καλύτερα χωρίς να προκαλούνται ζημιές στις πέτρες. Η κατασκευή αλλά και η επισκευή της ξερολιθιάς γίνεται εύκολα.

Κατά τη χρήση της πέτρας για χτίσιμο κατοικιών χρησιμοποιείται συνδετικό κονίαμα, ούτως ώστε να προσδώσει αυξημένες μηχανικές ιδιότητες αλλά και προστασία από το εξωτερικό περιβάλλον. Τσιμέντο, ασβέστης, άμμος ή παλιότερα απλά λάσπη δίνουν και έδιναν τον χαρακτήρα της συμπαγούς μονολιθικής κατασκευής με αντοχή σε ίδιες και εξωγενής φορτίσεις (σεισμό κτλ). Η παραδοσιακή λιθοδομή είναι η εξέλιξη της δόμησης της ξερολιθιάς και σπάνια χρησιμοποιείται στις μέρες μας καθώς το κόστος είναι αρκετά αυξημένο ενώ παράλληλα η διαδικασία αυτή απαιτεί εξαιρετικά εξειδικευμένο προσωπικό η εύρεση του οποίου είναι δύσκολη. Η πέτρα που χρησιμοποιείται έρχεται σε ακατέργαστους ή μερικώς κατεργασμένους όγκους και απαιτείται περεταίρω επεξεργασία επί τόπου από τους τεχνίτες με σφύρες σμίλες κτλ.

Αν και η δόμηση με πέτρινους όγκους για την δημιουργία μασίφ κατασκευής έχει διάφορα πλεονεκτήματα, όπως π.χ. θερμομονωτική προστασία η συνήθης πρακτική στις μέρες μας είναι η επένδυση με πέτρα. Για τον σκοπό αυτό χρησιμοποιούνται λεπτότερες πέτρες, κυρίως σχιστόλιθοι, ακανόνιστοι, κομμένοι, σκαπιτσαριστοί κτλ. οι οποίοι κολλιούνται πάνω στην ήδη δομημένη με άλλα υλικά (τούβλα, ξηρά δόμηση) επιφάνεια. Είναι ο τρόπος δόμησης που συναντιέται συχνότερα και το αισθητικό αποτέλεσμα που προσδίδεται σε μια κατασκευή είναι εφάμιλλο αυτού της λιθοδομής. 

Δυνατότητες επιλογής πρώτης ύλης για δόμηση με πέτρα υπάρχουν άφθονες, αφού τα πετρώματα του Ελλαδικού χώρου παρουσιάζουν ιδιαίτερη ποικιλομορφία. Οι ιδιαίτερες μηχανικές ιδιότητες το καθιστούν σαν υλικό ιδιαίτερα ανθεκτικό στο χρόνο. Παράλληλα απαιτεί μικρή συντήρηση, έχει μεγάλη θερμοχωρητικότητα και ηχομονωτική ικανότητα. Συνδυάζεται άριστα με το φυσικό τοπίο και είναι υλικό το οποίο χαρακτηρίζεται απόλυτα ανακυκλώσιμο. Σε κάθε περίπτωση πάντως το αισθητικό και λειτουργικό αποτέλεσμα είναι άμεσα συνδεδεμένο με την εμπειρία και την τεχνική του συνεργείου καθώς και την αρχιτεκτονική μελέτη. 

Real Estate και Κατασκευή